La Biblia de Leizarraga

En 1571, Leizarraga tradujo al euskara, por encargo de la reina de Navarra Juana de Albret. La obra, Iesus Christ gure Iaunaren Testamentu Berria, tenia como objetivo fomentar el protestantismo entre los vascos. Para llevar acabo este laborioso trabajo la reina designo a cuatro ayudantes protestantes que corrijieran el trabajo de Leizarraga. Escribio las partes: “Gomendiozko carta” y “Heuscalduney”.

Eusko Ikaskuntza, con la colaboración de Caja Navarra, ha colgado en Internet el texto íntegro digitalizado de la Biblia de Leizarraga (1527-1601).

Consultas recomendadas:

http://www.puntubi.com/laburrak/leizarragajoanes.htm

http://www.euskomedia.org/leizarraga%20target=

http://www.euskomedia.org/PDFAnlt/mono/leizarraga/leizarraga_biblia.pdf

Taxonomia

Wikipediaren hitzetan, taxonomia, bere zentzu orokorrenean ulertuta, klasifikazioaren zientzia da. Hitzaren  etimologiari dagokionez, jatorri grekera du: ταξις, taxis, “antolamendua” eta νομος, nomos, “araua” edo “erregela”.

Harluxet Hiztegi Entziklopedikoaren arabera, taxonomia sistematikoa “sistema bat eratzen duten edo sistemaren ondorio diren gertaera, datu edo metodoen multzoa” da. 

Bestalde, taxonomia sarri biologiagaz lotzen dan terminoa dugu: “bizidunen aniztasunaz, sailkapenaz eta filogeniaz arduratzen den biologiaren alorra” da. Euskaltermen (Terminologia Banku Publikoa) taxonomia hitza sartuz gero hala agertzen jaku, landare animali eta molekulekin lotutako artikuluak ageri baitira.

Denboraren poderioz, taxonomia hitza hedatuz joan da, biologia ez dan hainbat alorretara alegia. Honen adibide dogu Wikipedia Entziklopedia Librea. Izan ere, wikipedian hainbat hizkuntzatan idazten da. Era berean, pilatzen den informazioa ere zientzia  edo alor ezberdinei dagokie. Hau dala eta, informazioa antolatzeko sistema baten beharrean gaude, hots, taxonomia sistematiko baten beharrean.

Arestian esan bezala, hizkuntzaren araberako sailkapena eta artikulu kopurua kontutan izanda hurrengoa litzateke, beti ere gugandik hurbil dauden hizkuntzak kontutan izanda:  ingelesez: 2.727295; frantsesez: 761.720; gazteleraz: 442.118; euskaraz: 34.477. gainera, alor edo distiplina ezbardin arabeko sailkapena ere badu.

Taxonomiari aurkajartzen zaio folsonomia deritzona. Azken hau beste artikulo batean jorratuko dut.